Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

secunda mensa

  • 1 mensa

    mensa, ae, f [Sanscr, ma, measure; Gr. metron; cf. manus, mane, etc.], a table for any purpose, as a dining-table; a market-stand for meat, vegetables, etc.; a money-dealer's table or counter, a sacrificial table, etc.
    I.
    Lit. Of the table itself as a fabrid:

    non ferre mensam nisi crebris distinctam venis,

    Sen. Dial. 3, 35, 5:

    mensa inanis nunc si adponatur mihi,

    Plaut. Pers. 3, 1, 26:

    cibos in mensam alicui apponere,

    id. Men. 1, 3, 29:

    surgunt a mensā saturi, poti,

    id. Ps. 1, 3, 62: ad mensam consistere. to wait at table, Cic. Tusc. 5, 21, 61:

    auferre mensam,

    Plaut. Truc. 2, 4, 14:

    apud mensam,

    at table, id. Trin. 2, 4, 77; Gell. 2, 22, 1; 19, 7, 2:

    arae vicem praestare posse mensam dicatam,

    Macr. S. 3, 11, 5.—
    II.
    Transf.
    A.
    Food; a table, meal, course: quocum mensam sermonesque suos impertit, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 240 Vahl.):

    communicabo te semper mensā meā,

    Plaut. Mil. 1, 1, 51:

    ita mensas exstruit,

    id. Men. 1, 1, 25:

    parciore mensā uti,

    Tac. A. 13, 16:

    Italicae Syracusiaeque mensae,

    Cic. Tusc. 5, 35, 100:

    cui Quintus de mensa misit,

    id. Att. 5, 1, 4; so,

    parāsti mensam adversus eos qui tribulant me,

    Vulg. Psa. 23, 5:

    una mensa,

    at a single meal, Juv. 1, 138: prior, proxima mensa, the first, the second rank at table; the first or second in esteem:

    Raeticis uvis prior mensa erat,

    Plin. 14, 1, 3, § 16; id. 9, 17, 29, § 63: secunda mensa, the second course, the dessert (at which much wine was used), Cels 1, 2:

    haec ad te scripsi, appositā secundā mensā,

    during the dessert, Cic. Att. 14, 6, 2; 14, 21, 4:

    Agesilaus coronas secundamque mensam servis dispertiit, Nep Ages. 8, 4: secunda mensa bono stomacho nihil nocet,

    Cels. 1, 2, fin.:

    mensae tempore,

    meal-time, Juv. 13, 211.—
    B.
    The guests at table:

    cum primum istorum conduxit mensa choragum,

    Suet. Aug. 70.—
    C.
    A money-changer's counter:

    decem minas dum hic solvit, omnis mensas transiit,

    Plaut. Curc. 5, 3, 4:

    mensam poni jubet atque Effundi saccos nummorum,

    Hor. S. 2, 3, 148:

    nummulariorum,

    Vulg. Matt. 21, 12:

    publica,

    a public bank, Cic. Fl. 19, 44; id. Pis. 36, 88.—
    D.
    A butcher's table:

    mensa lanionia,

    butcher's stall, shambles, Suet. Claud. 15.—
    E.
    Mensa lusoria, a gaming-table (late Lat.), Aug. Conf. 8, 6.—
    F.
    A sacrificial table:

    Curiales mensae, in quibus immolabatur Junoni, quae Curis est appellata, Paul. ex Fest. s. v. Curiales, p. 64 Müll.: mensae deorum,

    Verg. A. 2, 764:

    Jovis mensa,

    Plin. 25, 9, 59, § 105: a small altar:

    super tumulum statuere,

    Cic. Leg. 2, 26, 66.—
    G.
    The long flat part, the table, of a military engine (e. g. of a catapult), Vitr. 10, 16.—
    H.
    A stand or platform on which slaves were exposed for sale:

    servus de mensā paratus,

    App. M. 8, p. 213; id. Mag. 17, p. 285, 15.

    Lewis & Short latin dictionary > mensa

  • 2 mensa

    mēnsa, ae, f. ( wohl fem. des Partic. mēnsus v. mētior), I) der Tisch, die Tafel, 1) zum Essen, a) eig.: mensa non varietate macularum conspicua, Sen.: mensas apponere (aufstellen), Hieron.: cibos apponere in mensam, Plaut.: mensas cibis exstruere, Cic., onerare, Verg.: ex eadem mensa vesci, Sen. rhet.: ad mensam consistere, Cic.: manum ad mensam porrigere, zulangen, Cic.: mensam ponere, Ov.: mensam auferre, Plaut., od. tollere, Cic., od. movere od. removere, Verg., den Tisch wegtragen, die Tafel aufheben: a mensa surgere, Plaut.: alqm mensae adhibere, Colum.: utrisque manibus mensam tenere, Sen. rhet. – mensae farreae, Brotkuchen als Opferkuchen, Aur. Vict. de orig. gent. Rom. 10, 3: u. ähnlich mensas consumimus, die Tische = die Weizenkuchen, die in Ermangelung von Tischen zur Unterlage der Speisen dienten, Verg. Aen. 7, 116. – b) meton.: α) der Tisch, die Tafel = das Essen, die Speisen, apud mensam, am Tische = beim Essen, Plaut.: und so apud mensam Favorini, Gell.: super mensam od. mensas, über Tische, Curt. u. Flor.: mittere alci de mensa, Cic.: lautioris mensae epulas parant, Hieron. epist. 69, 8: conditurae, quae lautioribus mensis adhibentur, Colum. 12, 49, 5. – β) ein Gericht, Syracusiae mensae, Cic.: mensa secunda, Nachtisch, Obst usw. (wobei viel getrunken wurde), Cic. u. Nep. – 2) der Tisch als Verkaufsstand, a) der Fleischer, die Fleischbank, mit dem Zusatz lanionia, Suet. Claud. 15, 2. – b) der Fischhändler, die Verkaufsbank, Hor. sat. 2, 4, 37; vollst. mensa piscatoria, Porphyr. Hor. sat. 2, 4, 37. – c) der Wechsler, der Wechseltisch, die Wechselbank, Cic.; vollst. mensa nummulariorum, Vulg.: mensa publica, öffentliche Bank, Cic. – 3) der Spieltisch, vollst. mensa lusoria, Augustin. conf. 8, 6, 14. – 4) der Opfertisch, Altar, Fest. 157 (b), 25: mensae triviales, Fest. 157 (a), 20 sq.: mensae curiales, Paul. ex Fest. 64, 11: mensae deorum, Verg. Aen. 2, 764. – ein kleiner Altar auf einem Grabe, Cic. de legg. 2, 66. – eine Opferpfanne auf dem Altar, ein Altaraufsatz, vetus, Petron. 135, 3. – II) übtr.: 1) im groben Geschütze (der Katapulte usw.) ein länglich flacher Teil, der Tisch, Vitr. 10, 11, 6. – 2) ein Brettergerüst, auf dem die Sklaven standen, wenn sie verkauft wurden, Apul. met. 8. 26; apol. 17.

    lateinisch-deutsches > mensa

  • 3 mensa

    mēnsa, ae, f. ( wohl fem. des Partic. mēnsus v. mētior), I) der Tisch, die Tafel, 1) zum Essen, a) eig.: mensa non varietate macularum conspicua, Sen.: mensas apponere (aufstellen), Hieron.: cibos apponere in mensam, Plaut.: mensas cibis exstruere, Cic., onerare, Verg.: ex eadem mensa vesci, Sen. rhet.: ad mensam consistere, Cic.: manum ad mensam porrigere, zulangen, Cic.: mensam ponere, Ov.: mensam auferre, Plaut., od. tollere, Cic., od. movere od. removere, Verg., den Tisch wegtragen, die Tafel aufheben: a mensa surgere, Plaut.: alqm mensae adhibere, Colum.: utrisque manibus mensam tenere, Sen. rhet. – mensae farreae, Brotkuchen als Opferkuchen, Aur. Vict. de orig. gent. Rom. 10, 3: u. ähnlich mensas consumimus, die Tische = die Weizenkuchen, die in Ermangelung von Tischen zur Unterlage der Speisen dienten, Verg. Aen. 7, 116. – b) meton.: α) der Tisch, die Tafel = das Essen, die Speisen, apud mensam, am Tische = beim Essen, Plaut.: und so apud mensam Favorini, Gell.: super mensam od. mensas, über Tische, Curt. u. Flor.: mittere alci de mensa, Cic.: lautioris mensae epulas parant, Hieron. epist. 69, 8: conditurae, quae lautioribus mensis adhibentur, Colum. 12, 49, 5. – β) ein Gericht, Syracusiae mensae, Cic.: mensa secunda, Nachtisch, Obst usw. (wobei viel getrunken wurde), Cic. u. Nep. – 2)
    ————
    der Tisch als Verkaufsstand, a) der Fleischer, die Fleischbank, mit dem Zusatz lanionia, Suet. Claud. 15, 2. – b) der Fischhändler, die Verkaufsbank, Hor. sat. 2, 4, 37; vollst. mensa piscatoria, Porphyr. Hor. sat. 2, 4, 37. – c) der Wechsler, der Wechseltisch, die Wechselbank, Cic.; vollst. mensa nummulariorum, Vulg.: mensa publica, öffentliche Bank, Cic. – 3) der Spieltisch, vollst. mensa lusoria, Augustin. conf. 8, 6, 14. – 4) der Opfertisch, Altar, Fest. 157 (b), 25: mensae triviales, Fest. 157 (a), 20 sq.: mensae curiales, Paul. ex Fest. 64, 11: mensae deorum, Verg. Aen. 2, 764. – ein kleiner Altar auf einem Grabe, Cic. de legg. 2, 66. – eine Opferpfanne auf dem Altar, ein Altaraufsatz, vetus, Petron. 135, 3. – II) übtr.: 1) im groben Geschütze (der Katapulte usw.) ein länglich flacher Teil, der Tisch, Vitr. 10, 11, 6. – 2) ein Brettergerüst, auf dem die Sklaven standen, wenn sie verkauft wurden, Apul. met. 8. 26; apol. 17.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > mensa

  • 4 mēnsa

        mēnsa ae, f    [mensos, P. of metior], a table: ad mensam consistere, wait at table: Qui dapibus mensas onerent, V.: acernā, O.: carā piscīs avertere mensā, fishmonger's board, H.— A table, meal, course: Italicae mensae: lucis pars ultima mensae Est data, supper, O.: unā mensā, at a single meal, Iu.: secunda, an after-feast, i. e. thank-offering, V.: secundas nux ornabat mensas, dessert, H.: secundamque mensam servis dispertiit, N.: mensae tempore, meal-time, Iu.— A money-changer's counter: mensam poni iubet, H.: publica, a public bank.—A sacrificial table, alter: mensae deorum, V.: super tumulum mensam statuere.
    * * *
    table; course, meal; banker's counter

    Latin-English dictionary > mēnsa

  • 5 mensa

    mēnsa, ae f.
    2) перен. кушанье, яства, тж. трапеза (apud mensam Pl etc.). блюдо
    m. secunda C, Nep и mensae secundae Ptдесерт
    3) лоток, лавка (m. lanionia Su)
    4) меняльная лавка, банк (m. publica C)
    5) жертвенник, алтарь ( mensae deorum V)
    6) подмостки, возвышение (на котором выставляли рабов на продажу) Ap
    7) игорный стол (m. lusoria Aug)

    Латинско-русский словарь > mensa

  • 6 Secunda

    1.
    sĕcundus, a, um, adj. [sequor], following.
    A.
    (Acc. to sequor, I. B. 2.)
    1.
    Prop., the following in time or order, the next to the first, the second (cf.: alter, proximus); absol.: si te secundo lumine hic offendero, the next morning, Enn. ap. Cic. Att. 7, 26, 1: de tribus unum esset optandum...optimum est facere; secundum, nec facere nec pati;

    miserrimum digladiari semper, etc.,

    the next best, Cic. Rep. 3, 14, 23; cf.:

    id secundum erat de tribus,

    id. Or. 15, 50:

    aliquem obligare secundo sacramento, priore amisso, etc.,

    id. Off. 1, 11, 36; cf.:

    prioribus equitum partibus secundis additis,

    id. Rep. 2, 20, 36:

    Roma condita est secundo anno Olympiadis septimae,

    id. ib. 2, 10, 18:

    Olympias secunda et sexagesima,

    id. ib. 2, 15, 28:

    oriens incendium belli Punici secundi,

    id. ib. 1, 1, 1: aliquem secundum heredem instituere, the second or substituted heir, if the first-named die or refuse the inheritance, id. Fam. 13, 61; so,

    heres,

    Hor. S. 2, 5, 48; Inscr. Orell. 3416:

    mensa,

    the second course, dessert, Cic. Att. 14, 6, 2; 14, 21, 4; Cels. 1, 2 fin.; Plin. 9, 35, 58, § 120; 19, 8, 53, § 167; Verg. G. 2, 101; Hor. S. 2, 2, 121:

    Germania,

    Lower Germany, Amm. 15, 8, 19.— Subst.: sĕcundae, ārum, f. (sc. membranae), the after-birth, secundines:

    partus,

    Cels. 7, 29 fin.:

    non magis pertinere quam secundas ad editum infantem,

    Sen. Ep. 92, 34; Col. 7, 7, 4; Plin. 27, 4, 13, § 30; 30, 14, 43, § 123:

    secundae partūs,

    id. 9, 13, 15, § 41; 20, 6, 23, § 51; 20, 11, 44, § 115.—
    2.
    Trop.
    a.
    Following, next, second in rank, value, etc.; with ad:

    quorum ordo proxime accedit, ut secundus sit ad regium principatum,

    Cic. Fin. 3, 16, 52.—With ab:

    potentiā secundus a rege,

    Hirt. B. Alex. 66;

    with which cf.: secundus a Romulo conditor urbis Romanae,

    Liv. 7, 1 fin.; and:

    Ajax, heros ab Achille secundus,

    Hor. S. 2, 3, 193:

    qui honos secundus a rege erat,

    Just. 18, 4, 5.— Absol.: nil majus generatur ipso (Jove), Nec viget quicquam simile aut secundum, Hor. C. 1, 12, 18:

    tu (Juppiter) secundo Caesare regnes,

    id. ib. 1, 12, 51; corresp. to maxime:

    maxime vellem...secundo autem loco, etc.,

    Cic. Phil. 8, 10, 31; cf.:

    me maxime consolatur spes, etc....facile secundo loco me consolatur recordatio, etc.,

    id. Fam. 1, 6, 1 sq.:

    cotes Creticae diu maximam laudem habuere, secundam Laconicae,

    Plin. 36, 22, 47, § 164.—With dat.:

    nulli Campanorum secundus vinctus ad mortem rapior,

    Liv. 23, 10, 7 Weissenb. ad loc.:

    regio spatio locorum nulli earum gentium secunda,

    Curt. 5, 10, 3; Vell. 2, 76, 1:

    secundus sibi, non par,

    Just. 11, 12, 14:

    secunda nobilitas Falerno agro,

    id. 14, 6, 8, § 62:

    bonitas amomo pallido,

    id. 12, 13, 28, § 48.—With abl., Hirt. B. Alex. 66; cf. supra.—
    b.
    With the prevailing idea of subjection or inferiority, secondary, subordinate, inferior; absol.:

    secundae sortis ingenium,

    only of the second grade, Sen. Ep. 52, 3:

    moneri velle ac posse secunda virtus est,

    id. Ben. 5, 25, 4; cf.:

    (servi) quasi secundum hominum genus sunt,

    Flor. 3, 20, 1:

    vivit siliquis et pane secundo (i. e. secundario),

    Hor. Ep. 2, 1, 123 (cf.:

    secundarius panis,

    Plin. 18, 10, 20, § 89; Suet. Aug. 76):

    tenue argentum venaeque secundae,

    Juv. 9, 31:

    haec fuit altera persona Thebis, sed tamen secunda ita, ut proxima esset Epaminondae,

    Nep. Pel. 4, 3. —With abl.:

    haud ulli veterum virtute secundus,

    inferior, Verg. A. 11, 441.—With inf.:

    nec vertere cuiquam Frena secundus Halys,

    Stat. Th. 2, 574.—Esp., in phrase partes secundae, second parts, inferior parts:

    in actoribus Graecis, ille qui est secundarum aut tertiarum partium,

    Cic. Div. in Caecil. 15, 48:

    ut credas partis mimum tractare secundas,

    Hor. Ep. 1, 18, 14.—With ab:

    hic erit a mensis fine secunda dies,

    the last day but one of the month, Ov. F. 1, 710. —As subst.: sĕcundae, ārum, f. (sc. partes), the second or inferior parts:

    Spinther secundarum tertiarum Pamphilus,

    Plin. 7, 12, 10, § 54; Inscr. Orell. 2644:

    Q. Arrius, qui fuit M. Crassi quasi secundarum,

    Cic. Brut. 69, 242; so,

    secundas sortiri,

    Sen. Ben. 2, 29, 3:

    ferre,

    Hor. S. 1, 9, 46:

    deferre alicui,

    Quint. 10, 1, 53:

    agere,

    Sen. Ira, 3, 8, 6.—
    B.
    (Acc. to sequor, II.)
    1.
    Prop., naut. t. t., of currents of water, etc., favorable, fair (as following the course of the vessel):

    secundo flumine ad Lutetiam iter facere coepit,

    i. e. down the stream, Caes. B. G. 7, 58; so,

    Tiberi,

    Liv. 5, 46:

    amni,

    Verg. G. 3, 447:

    fluvio,

    id. A. 7, 494:

    aqua,

    Liv. 21, 28; cf.:

    totā rate in secundam aquam labente,

    with the current, id. 21, 47:

    et ventum et aestum uno tempore nactus secundum,

    Caes. B. G. 4, 23 fin.; so,

    aestu,

    Liv. 23, 41:

    mari,

    id. 29, 7; and, poet.:

    (Neptunus) curru secundo,

    speeding along, Verg. A. 1, 156:

    secundo amne,

    Curt. 4, 7, 9:

    navigatio,

    Tac. A. 2, 8.—Esp., of winds:

    in portum vento secundo, velo passo pervenit,

    Plaut. Stich. 2, 2, 45; cf.:

    cum videam navem secundis ventis cursum tenentem suum,

    Cic. Planc. 39, 94; so,

    ventus,

    Caes. B. G. 4, 23 fin.; Hor. C. 2, 10, 23; id. Ep. 2, 1, 102; cf.

    aquilo,

    id. ib. 2, 2, 201.— Sup.:

    cum secundissimo vento cursum teneret,

    Cic. N. D. 3, 34, 83.—Of sails (trop.):

    des ingenio vela secunda meo,

    Ov. F. 3, 790.—
    2.
    Transf., with, according to any thing: austri anniversarii secundo sole flant, i. e. according to the course of the sun, Nigid. ap. Gell. 2, 22, 31: squama secunda (opp. adversa), as we say, with the grain, i. e. so as to offer no resistance to the hand when it is passed from the head to the tail, id. ap. Macr. S. 2, 12.—
    3.
    Trop., favorable, propitious, fortunate (opp. adversus); absol.:

    secundo populo aliquid facere,

    with the consent of the people, Cic. Tusc. 2, 1, 4; so,

    concio,

    id. Agr. 2, 37, 101; cf.:

    voluntas concionis,

    id. Att. 1, 19, 4:

    admurmurationes cuncti senatūs,

    id. Q. Fr. 2, 1, 3: rumor, Enn. ap. Non. 385, 17 (Ann. v. 260 Vahl.); Hor. Ep. 1, 10, 9:

    clamor,

    Verg. A. 5, 491:

    aures,

    Liv. 6, 40; 33, 46; 42, 28:

    praesentibus ac secundis diis,

    id. 7, 26; so,

    dis auspicibus et Junone secundā,

    Verg. A. 4, 45; and:

    secundo Marte ruat,

    id. ib. 10, 21:

    adi pede sacra secundo,

    id. ib. 8, 302;

    10, 255: auspicia,

    Cic. Div. 1, 15, 27; cf. avis, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 82 Vahl.); and in poet. hypallage:

    haruspex,

    Verg. A. 11, 739: scitus, secunda loquens in tempore, Enn. ap. Gell. 12, 4, 3 (Ann. v. 251 Vahl.): res (opp. adversae), Cic. Off. 1, 26, 90;

    so,

    id. Lael. 5, 17; 6, 22; id. Att. 4, 2, 1; Hor. S. 2, 8, 74; cf.

    fortunae (opp. adversae),

    Cic. Sull. 23, 66;

    and tempora (opp. adversi casus),

    Auct. Her. 4, 17, 24; so, res, Enn. ap. Fest. p. 257 Müll. (Ann. v. 357 Vahl.); Ter. Heaut. 2, 2, 1; Cic. N. D. 3, 36, 88 (with prosperitates); Verg. A. 10, 502; Hor. Ep. 1, 10, 30: fortunae, Cato ap. Fest. s. v. parsi, p. 242 Müll.; Plaut. Stich. 2, 1, 28:

    proelia,

    Caes. B. G. 3, 1:

    motus Galliae,

    successful, id. ib. 7, 59; and:

    belli exitus,

    Hor. C. 4, 14, 38:

    consilium,

    Caes. B. C. 3, 42:

    labores,

    Hor. C. 4, 4, 45.— Comp.:

    reliqua militia secundiore famā fuit,

    Suet. Caes. 2.— Sup.:

    secundissima proelia,

    Caes. B. G. 7, 62.— With dat.:

    secunda (sc. verba) irae,

    i. e. increasing, promoting it, Liv. 2, 38.— Comp.:

    secundiore equitum proelio nostris,

    Caes. B. G. 2, 9.— Sup.:

    tres leges secundissimas plebei, adversas nobilitati tulit,

    Liv. 8, 12: omnia secundissima nobis, adversissima illis accidisse videntur, Caes. ap. Cic. Att. 10, 8, B.—As subst.: sĕcunda, ōrum, n., favorable circumstances, good fortune:

    sperat infestis, metuit secundis Alteram sortem,

    Hor. C. 2, 10, 13:

    age, me in tuis secundis respice,

    Ter. And. 5, 6, 11:

    omnium secundorum adversorumque causes in deos vertere,

    Liv. 28, 11, 1:

    in secundis sapere et consulere,

    id. 30, 42, 16:

    nimius homo inter secunda,

    Tac. H. 2, 59; 1, 10; Curt. 4, 6, 31:

    nemo confidat nimium secundis,

    Sen. Thyest. 615:

    poscunt fidem secunda,

    id. Agam. 934:

    secunda non habent unquam modum,

    id. Oedip. 694.
    2.
    Sĕcundus, i, m.; Sĕcunda, ae, f. [1. secundus], a Roman proper name.
    I.
    C. Plinius Secundus, the writer on natural history.
    II.
    C. Plinius Caecilius Secundus, his nephew:

    OCTAVIA Q. F. SECVNDA,

    Inscr. Grut. 445, 2; cf. Varr. L. L. 9, § 60 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > Secunda

  • 7 secunda

    1.
    sĕcundus, a, um, adj. [sequor], following.
    A.
    (Acc. to sequor, I. B. 2.)
    1.
    Prop., the following in time or order, the next to the first, the second (cf.: alter, proximus); absol.: si te secundo lumine hic offendero, the next morning, Enn. ap. Cic. Att. 7, 26, 1: de tribus unum esset optandum...optimum est facere; secundum, nec facere nec pati;

    miserrimum digladiari semper, etc.,

    the next best, Cic. Rep. 3, 14, 23; cf.:

    id secundum erat de tribus,

    id. Or. 15, 50:

    aliquem obligare secundo sacramento, priore amisso, etc.,

    id. Off. 1, 11, 36; cf.:

    prioribus equitum partibus secundis additis,

    id. Rep. 2, 20, 36:

    Roma condita est secundo anno Olympiadis septimae,

    id. ib. 2, 10, 18:

    Olympias secunda et sexagesima,

    id. ib. 2, 15, 28:

    oriens incendium belli Punici secundi,

    id. ib. 1, 1, 1: aliquem secundum heredem instituere, the second or substituted heir, if the first-named die or refuse the inheritance, id. Fam. 13, 61; so,

    heres,

    Hor. S. 2, 5, 48; Inscr. Orell. 3416:

    mensa,

    the second course, dessert, Cic. Att. 14, 6, 2; 14, 21, 4; Cels. 1, 2 fin.; Plin. 9, 35, 58, § 120; 19, 8, 53, § 167; Verg. G. 2, 101; Hor. S. 2, 2, 121:

    Germania,

    Lower Germany, Amm. 15, 8, 19.— Subst.: sĕcundae, ārum, f. (sc. membranae), the after-birth, secundines:

    partus,

    Cels. 7, 29 fin.:

    non magis pertinere quam secundas ad editum infantem,

    Sen. Ep. 92, 34; Col. 7, 7, 4; Plin. 27, 4, 13, § 30; 30, 14, 43, § 123:

    secundae partūs,

    id. 9, 13, 15, § 41; 20, 6, 23, § 51; 20, 11, 44, § 115.—
    2.
    Trop.
    a.
    Following, next, second in rank, value, etc.; with ad:

    quorum ordo proxime accedit, ut secundus sit ad regium principatum,

    Cic. Fin. 3, 16, 52.—With ab:

    potentiā secundus a rege,

    Hirt. B. Alex. 66;

    with which cf.: secundus a Romulo conditor urbis Romanae,

    Liv. 7, 1 fin.; and:

    Ajax, heros ab Achille secundus,

    Hor. S. 2, 3, 193:

    qui honos secundus a rege erat,

    Just. 18, 4, 5.— Absol.: nil majus generatur ipso (Jove), Nec viget quicquam simile aut secundum, Hor. C. 1, 12, 18:

    tu (Juppiter) secundo Caesare regnes,

    id. ib. 1, 12, 51; corresp. to maxime:

    maxime vellem...secundo autem loco, etc.,

    Cic. Phil. 8, 10, 31; cf.:

    me maxime consolatur spes, etc....facile secundo loco me consolatur recordatio, etc.,

    id. Fam. 1, 6, 1 sq.:

    cotes Creticae diu maximam laudem habuere, secundam Laconicae,

    Plin. 36, 22, 47, § 164.—With dat.:

    nulli Campanorum secundus vinctus ad mortem rapior,

    Liv. 23, 10, 7 Weissenb. ad loc.:

    regio spatio locorum nulli earum gentium secunda,

    Curt. 5, 10, 3; Vell. 2, 76, 1:

    secundus sibi, non par,

    Just. 11, 12, 14:

    secunda nobilitas Falerno agro,

    id. 14, 6, 8, § 62:

    bonitas amomo pallido,

    id. 12, 13, 28, § 48.—With abl., Hirt. B. Alex. 66; cf. supra.—
    b.
    With the prevailing idea of subjection or inferiority, secondary, subordinate, inferior; absol.:

    secundae sortis ingenium,

    only of the second grade, Sen. Ep. 52, 3:

    moneri velle ac posse secunda virtus est,

    id. Ben. 5, 25, 4; cf.:

    (servi) quasi secundum hominum genus sunt,

    Flor. 3, 20, 1:

    vivit siliquis et pane secundo (i. e. secundario),

    Hor. Ep. 2, 1, 123 (cf.:

    secundarius panis,

    Plin. 18, 10, 20, § 89; Suet. Aug. 76):

    tenue argentum venaeque secundae,

    Juv. 9, 31:

    haec fuit altera persona Thebis, sed tamen secunda ita, ut proxima esset Epaminondae,

    Nep. Pel. 4, 3. —With abl.:

    haud ulli veterum virtute secundus,

    inferior, Verg. A. 11, 441.—With inf.:

    nec vertere cuiquam Frena secundus Halys,

    Stat. Th. 2, 574.—Esp., in phrase partes secundae, second parts, inferior parts:

    in actoribus Graecis, ille qui est secundarum aut tertiarum partium,

    Cic. Div. in Caecil. 15, 48:

    ut credas partis mimum tractare secundas,

    Hor. Ep. 1, 18, 14.—With ab:

    hic erit a mensis fine secunda dies,

    the last day but one of the month, Ov. F. 1, 710. —As subst.: sĕcundae, ārum, f. (sc. partes), the second or inferior parts:

    Spinther secundarum tertiarum Pamphilus,

    Plin. 7, 12, 10, § 54; Inscr. Orell. 2644:

    Q. Arrius, qui fuit M. Crassi quasi secundarum,

    Cic. Brut. 69, 242; so,

    secundas sortiri,

    Sen. Ben. 2, 29, 3:

    ferre,

    Hor. S. 1, 9, 46:

    deferre alicui,

    Quint. 10, 1, 53:

    agere,

    Sen. Ira, 3, 8, 6.—
    B.
    (Acc. to sequor, II.)
    1.
    Prop., naut. t. t., of currents of water, etc., favorable, fair (as following the course of the vessel):

    secundo flumine ad Lutetiam iter facere coepit,

    i. e. down the stream, Caes. B. G. 7, 58; so,

    Tiberi,

    Liv. 5, 46:

    amni,

    Verg. G. 3, 447:

    fluvio,

    id. A. 7, 494:

    aqua,

    Liv. 21, 28; cf.:

    totā rate in secundam aquam labente,

    with the current, id. 21, 47:

    et ventum et aestum uno tempore nactus secundum,

    Caes. B. G. 4, 23 fin.; so,

    aestu,

    Liv. 23, 41:

    mari,

    id. 29, 7; and, poet.:

    (Neptunus) curru secundo,

    speeding along, Verg. A. 1, 156:

    secundo amne,

    Curt. 4, 7, 9:

    navigatio,

    Tac. A. 2, 8.—Esp., of winds:

    in portum vento secundo, velo passo pervenit,

    Plaut. Stich. 2, 2, 45; cf.:

    cum videam navem secundis ventis cursum tenentem suum,

    Cic. Planc. 39, 94; so,

    ventus,

    Caes. B. G. 4, 23 fin.; Hor. C. 2, 10, 23; id. Ep. 2, 1, 102; cf.

    aquilo,

    id. ib. 2, 2, 201.— Sup.:

    cum secundissimo vento cursum teneret,

    Cic. N. D. 3, 34, 83.—Of sails (trop.):

    des ingenio vela secunda meo,

    Ov. F. 3, 790.—
    2.
    Transf., with, according to any thing: austri anniversarii secundo sole flant, i. e. according to the course of the sun, Nigid. ap. Gell. 2, 22, 31: squama secunda (opp. adversa), as we say, with the grain, i. e. so as to offer no resistance to the hand when it is passed from the head to the tail, id. ap. Macr. S. 2, 12.—
    3.
    Trop., favorable, propitious, fortunate (opp. adversus); absol.:

    secundo populo aliquid facere,

    with the consent of the people, Cic. Tusc. 2, 1, 4; so,

    concio,

    id. Agr. 2, 37, 101; cf.:

    voluntas concionis,

    id. Att. 1, 19, 4:

    admurmurationes cuncti senatūs,

    id. Q. Fr. 2, 1, 3: rumor, Enn. ap. Non. 385, 17 (Ann. v. 260 Vahl.); Hor. Ep. 1, 10, 9:

    clamor,

    Verg. A. 5, 491:

    aures,

    Liv. 6, 40; 33, 46; 42, 28:

    praesentibus ac secundis diis,

    id. 7, 26; so,

    dis auspicibus et Junone secundā,

    Verg. A. 4, 45; and:

    secundo Marte ruat,

    id. ib. 10, 21:

    adi pede sacra secundo,

    id. ib. 8, 302;

    10, 255: auspicia,

    Cic. Div. 1, 15, 27; cf. avis, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 82 Vahl.); and in poet. hypallage:

    haruspex,

    Verg. A. 11, 739: scitus, secunda loquens in tempore, Enn. ap. Gell. 12, 4, 3 (Ann. v. 251 Vahl.): res (opp. adversae), Cic. Off. 1, 26, 90;

    so,

    id. Lael. 5, 17; 6, 22; id. Att. 4, 2, 1; Hor. S. 2, 8, 74; cf.

    fortunae (opp. adversae),

    Cic. Sull. 23, 66;

    and tempora (opp. adversi casus),

    Auct. Her. 4, 17, 24; so, res, Enn. ap. Fest. p. 257 Müll. (Ann. v. 357 Vahl.); Ter. Heaut. 2, 2, 1; Cic. N. D. 3, 36, 88 (with prosperitates); Verg. A. 10, 502; Hor. Ep. 1, 10, 30: fortunae, Cato ap. Fest. s. v. parsi, p. 242 Müll.; Plaut. Stich. 2, 1, 28:

    proelia,

    Caes. B. G. 3, 1:

    motus Galliae,

    successful, id. ib. 7, 59; and:

    belli exitus,

    Hor. C. 4, 14, 38:

    consilium,

    Caes. B. C. 3, 42:

    labores,

    Hor. C. 4, 4, 45.— Comp.:

    reliqua militia secundiore famā fuit,

    Suet. Caes. 2.— Sup.:

    secundissima proelia,

    Caes. B. G. 7, 62.— With dat.:

    secunda (sc. verba) irae,

    i. e. increasing, promoting it, Liv. 2, 38.— Comp.:

    secundiore equitum proelio nostris,

    Caes. B. G. 2, 9.— Sup.:

    tres leges secundissimas plebei, adversas nobilitati tulit,

    Liv. 8, 12: omnia secundissima nobis, adversissima illis accidisse videntur, Caes. ap. Cic. Att. 10, 8, B.—As subst.: sĕcunda, ōrum, n., favorable circumstances, good fortune:

    sperat infestis, metuit secundis Alteram sortem,

    Hor. C. 2, 10, 13:

    age, me in tuis secundis respice,

    Ter. And. 5, 6, 11:

    omnium secundorum adversorumque causes in deos vertere,

    Liv. 28, 11, 1:

    in secundis sapere et consulere,

    id. 30, 42, 16:

    nimius homo inter secunda,

    Tac. H. 2, 59; 1, 10; Curt. 4, 6, 31:

    nemo confidat nimium secundis,

    Sen. Thyest. 615:

    poscunt fidem secunda,

    id. Agam. 934:

    secunda non habent unquam modum,

    id. Oedip. 694.
    2.
    Sĕcundus, i, m.; Sĕcunda, ae, f. [1. secundus], a Roman proper name.
    I.
    C. Plinius Secundus, the writer on natural history.
    II.
    C. Plinius Caecilius Secundus, his nephew:

    OCTAVIA Q. F. SECVNDA,

    Inscr. Grut. 445, 2; cf. Varr. L. L. 9, § 60 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > secunda

  • 8 secundus

    a, um [ sequor ]
    1) следующий, второй, другой ( secundum bellum Punĭcum C)
    s. ab aliquo bAl, L, H — второй после кого-л., следующий за кем-л., стоящий на втором месте после кого-л.
    panis s. Hчёрный хлеб
    secundo mari Lвдоль морского берега или (к 4.) при благоприятной погоде на море
    secundo vento C, Lcn — по ветру, с попутным ветром
    secunda vela O — паруса, надутые попутным ветром
    4) благоприятный, предвещающий счастье ( omen H); благоприятствующий ( lex secunda populo L); доброжелательный ( verba O); одобрительный ( clamor V)
    Junone secundā Vпод покровительством или по наущению Юноны
    5) счастливый, успешный, удачный (proelium Cs; navigatio T)
    res secundae C, Cs etc. — преуспеяние, счастье

    Латинско-русский словарь > secundus

  • 9 appono

    appōno (adpōno), ĕre, pŏsŭi, pŏsĭtum - tr. - [st2]1 [-] placer auprès, placer sur; mettre sur la table, servir. [st2]2 [-] placer qqn auprès d'un autre, aposter. [st2]3 [-] ajouter, mettre en ligne de compte.    - arch. appŏsīvi = apposui.    - apponere modum vitiis, Cic.: mettre des bornes aux vices.    - apponere diem et signum, Cic.: dater et cacheter.    - apponere mensam, Plaut.: mettre le couvert.    - custodem aliquem alicui apponere: mettre qqn comme gardien auprès de qqn.    - ad rem aliquid apponere: ajouter qch à qch.    - appositum est ut: il fut décidé en outre que.    - manus ad os apponere, Cic.: mettre la main devant la bouche (pour dire qqch de secret).    - appositā secundā mensā, Cic. Att. 14, 6: au second service.    - convivis panem apponere: (faire) servir du pain aux convives.    - apponere aprum in epulis, Cic.: servir sur table un sanglier.
    * * *
    appōno (adpōno), ĕre, pŏsŭi, pŏsĭtum - tr. - [st2]1 [-] placer auprès, placer sur; mettre sur la table, servir. [st2]2 [-] placer qqn auprès d'un autre, aposter. [st2]3 [-] ajouter, mettre en ligne de compte.    - arch. appŏsīvi = apposui.    - apponere modum vitiis, Cic.: mettre des bornes aux vices.    - apponere diem et signum, Cic.: dater et cacheter.    - apponere mensam, Plaut.: mettre le couvert.    - custodem aliquem alicui apponere: mettre qqn comme gardien auprès de qqn.    - ad rem aliquid apponere: ajouter qch à qch.    - appositum est ut: il fut décidé en outre que.    - manus ad os apponere, Cic.: mettre la main devant la bouche (pour dire qqch de secret).    - appositā secundā mensā, Cic. Att. 14, 6: au second service.    - convivis panem apponere: (faire) servir du pain aux convives.    - apponere aprum in epulis, Cic.: servir sur table un sanglier.
    * * *
        Appono, apponis, pen. prod. apposui, appositum, pe. corr. apponere. Ouid. Mettre aupres, Apposer.
    \
        Portae apposita erat. Liu. Elle estoit aupres de la porte.
    \
        Vrbs apposita litori. Plin. Situee aupres.
    \
        Apponere interdum pro simplici accipitur. Cic. Mettre, Apposer.
    \
        Apponere notam alicui rei. Cic. Mettre un signe ou une marque à quelque chose, Marquer.
    \
        Apponere machinam. Cic. Appliquer un engin pour monter ou descendre quelque chose.
    \
        Apponere de suo. Plaut. Mettre du sien, Adjouster.
    \
        Postulare gratiam apponi sibi. Terent. Demander qu'on luy sache bon gré de quelque chose.
    \
        Apponere aliquid lucro. Horat. Estimer autant de gain.
    \
        Apponere cibis aliquid. Plaut. Adjouster, Mistionner avec.
    \
        Apponere mensam. Plaut. Cic. Dresser la table, ou Servir la viande.
    \
        Alicui apponere. Sub. cibos. Cic. Luy servir à table.
    \
        Ampliter. Plaut. Servir abondamment de viande.
    \
        In vasis fictilibus apponere. Cic. Servir en vaisselle de terre.
    \
        Argentum illi purum apposuerat. Cic. Il le servoit en vaisselle d'argent.
    \
        Annos apponere et Demere, contraria. Horat. Adjouster.
    \
        Apponere modum vitiis. Cic. Restraindre.
    \
        Custodem Tullio me apponite. Cic. Constituez, ou establissez moy contrerouleur de Tulle.
    \
        Calumniatorem apponere. Cic. Suborner un calumniateur, Supposer, Attiltrer, Apposter.
    \
        Sibi praeuaricatorem apponere. Cic. Se faire accuser soymesme par un accusateur qui se laisse apres vaincre, Se faire adjourner par un tiers avec lequel on s'entend, comme souvent on faict en matiere de retraict lignager.
    \
        Apponere accusatorem alicui. Cic. Luy suborner et attiltrer un accusateur à sa poste, Apposter.
    \
        Apponere licitatorem. Cic. Suborner, ou attiltrer un encherisseur, Apposter, Mettre à sa poste, Mettre un contre.

    Dictionarium latinogallicum > appono

  • 10 appono

    ap-pōno (ad-pōno), posuī, positum, ere, I) hinstellen, hinlegen, hinsetzen, an-, auf-, vorlegen, aufsetzen, 1) im allg.: onus, Plaut.: rastros, Ter.: gladium propter, Cic.: seram, Ov.: machinam, Cic.: sellam, Gell.: alci sedile, Gell.: manus ad os, Cael. in Cic. ep.: puerum ante ianuam, Ter.: cucumam foco, Petr.: appositum mensā lumen, Tac. – apponere alienos crines, eine Perücke aufsetzen, Firm. math. 8, 7. – 2) insbes.: a) Speisen usw. vorsetzen, aufsetzen, auftragen, cenam, Plaut.: patellam, Cic.: aprum in epulis, Plin.: convivis panem et obsonia, Suet.: cenam in argento puro, Plin. ep.: alqd vasis fictilibus, Cic.: filium cum alia carne concisum pro epulis, Hyg.: alci liberos epulandos, Sen.: olus vasis aureis appositum, Fronto: appositi pisces et volucres, Amm.: appositā secundā mensā, Cic. – b) in einer Gruft beisetzen, obiit appositusque est ad populum suum, Vulg. gen. 49, 32. – c) schriftl. hinsetzen, notam ad versum od. epistulis, Cic.: syllabis apicem, Quint.: versum Naevi, Gell.: quae propria et ipsa apponenda decrevi, Vopisc. – II) übtr.: A) jmd. zu irgend einer Verrichtung, als irgend einen Charakter, als etw. aufstellen, (einem) beigeben, zugeben, zuordnen, an die Seite setzen, a) übh.: custodes, Nep.: custodem assiduum Ioni virgini, Acc. fr.: alci custodiam, Enn. fr.: magistrum consulibus, Liv.: paedagogum, Suet.: alqm (als Befehlshaber) custodiae, Tac. (s. Nipp. Tac. ann. 2, 68): m. dopp. Acc., custodem me Tullio, Cic.: Larcium moderatorem et magistrum consulibus, Liv. – b) im übeln Sinne, aufstellen, anstellen, accusatorem, Cic.: calumniatores, Cic.: illicitatorem, mancipem, Cic.: alqm, qui emeret, Cic. – B) hinzutun, hinzufügen, zulegen, 1) im allg.: annos alci, Hor.: vitiis modum, Cic.: alci alqd gratiae, anrechnen als eine Gunst, Gefälligkeit, Ter.: lucro, als einen Gewinn rechnen, Hor. – 2) insbes.: a) einen Namen usw. beilegen, alci hoc nomen, Treb. Poll. Claud. 5, 5: huic signum (als Kennzeichen) ›manu ad ferrum‹, Vopisc. Aur. 6, 2. – b) befehlend hinzufügen, m. folg. ut u. Konj., aqua et igni interdictum reo appositumque, ut teneretur insulā, Tac. ann. 3, 38. – / Perf. adposivi, Plaut. mil. 905: adposiverunt, Apul. b. Prisc. 10, 37.

    lateinisch-deutsches > appono

  • 11 appono

    ap-pōno (ad-pōno), posuī, positum, ere, I) hinstellen, hinlegen, hinsetzen, an-, auf-, vorlegen, aufsetzen, 1) im allg.: onus, Plaut.: rastros, Ter.: gladium propter, Cic.: seram, Ov.: machinam, Cic.: sellam, Gell.: alci sedile, Gell.: manus ad os, Cael. in Cic. ep.: puerum ante ianuam, Ter.: cucumam foco, Petr.: appositum mensā lumen, Tac. – apponere alienos crines, eine Perücke aufsetzen, Firm. math. 8, 7. – 2) insbes.: a) Speisen usw. vorsetzen, aufsetzen, auftragen, cenam, Plaut.: patellam, Cic.: aprum in epulis, Plin.: convivis panem et obsonia, Suet.: cenam in argento puro, Plin. ep.: alqd vasis fictilibus, Cic.: filium cum alia carne concisum pro epulis, Hyg.: alci liberos epulandos, Sen.: olus vasis aureis appositum, Fronto: appositi pisces et volucres, Amm.: appositā secundā mensā, Cic. – b) in einer Gruft beisetzen, obiit appositusque est ad populum suum, Vulg. gen. 49, 32. – c) schriftl. hinsetzen, notam ad versum od. epistulis, Cic.: syllabis apicem, Quint.: versum Naevi, Gell.: quae propria et ipsa apponenda decrevi, Vopisc. – II) übtr.: A) jmd. zu irgend einer Verrichtung, als irgend einen Charakter, als etw. aufstellen, (einem) beigeben, zugeben, zuordnen, an die Seite setzen, a) übh.: custodes, Nep.: custodem assiduum Ioni virgini, Acc. fr.: alci custodiam, Enn. fr.: magistrum consulibus, Liv.: paedagogum, Suet.: alqm
    ————
    (als Befehlshaber) custodiae, Tac. (s. Nipp. Tac. ann. 2, 68): m. dopp. Acc., custodem me Tullio, Cic.: Larcium moderatorem et magistrum consulibus, Liv. – b) im übeln Sinne, aufstellen, anstellen, accusatorem, Cic.: calumniatores, Cic.: illicitatorem, mancipem, Cic.: alqm, qui emeret, Cic. – B) hinzutun, hinzufügen, zulegen, 1) im allg.: annos alci, Hor.: vitiis modum, Cic.: alci alqd gratiae, anrechnen als eine Gunst, Gefälligkeit, Ter.: lucro, als einen Gewinn rechnen, Hor. – 2) insbes.: a) einen Namen usw. beilegen, alci hoc nomen, Treb. Poll. Claud. 5, 5: huic signum (als Kennzeichen) ›manu ad ferrum‹, Vopisc. Aur. 6, 2. – b) befehlend hinzufügen, m. folg. ut u. Konj., aqua et igni interdictum reo appositumque, ut teneretur insulā, Tac. ann. 3, 38. – Perf. adposivi, Plaut. mil. 905: adposiverunt, Apul. b. Prisc. 10, 37.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > appono

  • 12 coacesco

    co-acēsco, acuī, ere, durch und durch-, völlig sauer (herb) werden, si est vinum ex eo genere (uvae), quod mature coacescat, Varr.: secunda mensa in imbecillo stomacho coacescit, Cels.: si coacuit intus cibus aut computruit, Cels. – u. im Gleichnis, ut enim non omne vinum, sic non omnis natura vetustate coacescit, Cic. de sen. 65: im Bilde, quam valde eam (gentem Sardorum) putamus tot transfusionibus coacuisse? durch so viele Umgießungen umgeschlagen (= durch so viele Versetzungen verwildert) sei, Cic. Scaur. 43.

    lateinisch-deutsches > coacesco

  • 13 adpōno

    appōno (adpōno), ĕre, pŏsŭi, pŏsĭtum - tr. - [st2]1 [-] placer auprès, placer sur; mettre sur la table, servir. [st2]2 [-] placer qqn auprès d'un autre, aposter. [st2]3 [-] ajouter, mettre en ligne de compte.    - arch. appŏsīvi = apposui.    - apponere modum vitiis, Cic.: mettre des bornes aux vices.    - apponere diem et signum, Cic.: dater et cacheter.    - apponere mensam, Plaut.: mettre le couvert.    - custodem aliquem alicui apponere: mettre qqn comme gardien auprès de qqn.    - ad rem aliquid apponere: ajouter qch à qch.    - appositum est ut: il fut décidé en outre que.    - manus ad os apponere, Cic.: mettre la main devant la bouche (pour dire qqch de secret).    - appositā secundā mensā, Cic. Att. 14, 6: au second service.    - convivis panem apponere: (faire) servir du pain aux convives.    - apponere aprum in epulis, Cic.: servir sur table un sanglier.

    Dictionarium latinogallicum > adpōno

  • 14 coacesco

    co-acēsco, acuī, ere, durch und durch-, völlig sauer (herb) werden, si est vinum ex eo genere (uvae), quod mature coacescat, Varr.: secunda mensa in imbecillo stomacho coacescit, Cels.: si coacuit intus cibus aut computruit, Cels. – u. im Gleichnis, ut enim non omne vinum, sic non omnis natura vetustate coacescit, Cic. de sen. 65: im Bilde, quam valde eam (gentem Sardorum) putamus tot transfusionibus coacuisse? durch so viele Umgießungen umgeschlagen (= durch so viele Versetzungen verwildert) sei, Cic. Scaur. 43.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > coacesco

  • 15 coacesco

    cŏ-ăcesco, ăcŭi, 3, v. inch. n., to become acid or sour (rare but in good prose).
    I.
    Prop.:

    genus uvae,

    Varr. R. R. 1, 65, 2; cf.:

    ut non omne vinum, sic non omnis aetas vetustate coacescit,

    Cic. Sen. 18, 65; Dig. 33, 6, 9 pr.:

    secunda mensa in imbecillo stomacho coacescit,

    Cels. 1, 2:

    si coacuit intus cibus aut computruit,

    id. 4, 5 fin.
    II.
    Trop (the fig. drawn from wine): quare cum integri nihil fuerit in hac gente plenā, quam valde eam putamus tot transfusionibus coacuisse? to deteriorate or become corrupt, Cic. Scaur. 22, 43 B. and K.; cf. id. Sen. 18, 65 supra.

    Lewis & Short latin dictionary > coacesco

  • 16 secundae

    1.
    sĕcundus, a, um, adj. [sequor], following.
    A.
    (Acc. to sequor, I. B. 2.)
    1.
    Prop., the following in time or order, the next to the first, the second (cf.: alter, proximus); absol.: si te secundo lumine hic offendero, the next morning, Enn. ap. Cic. Att. 7, 26, 1: de tribus unum esset optandum...optimum est facere; secundum, nec facere nec pati;

    miserrimum digladiari semper, etc.,

    the next best, Cic. Rep. 3, 14, 23; cf.:

    id secundum erat de tribus,

    id. Or. 15, 50:

    aliquem obligare secundo sacramento, priore amisso, etc.,

    id. Off. 1, 11, 36; cf.:

    prioribus equitum partibus secundis additis,

    id. Rep. 2, 20, 36:

    Roma condita est secundo anno Olympiadis septimae,

    id. ib. 2, 10, 18:

    Olympias secunda et sexagesima,

    id. ib. 2, 15, 28:

    oriens incendium belli Punici secundi,

    id. ib. 1, 1, 1: aliquem secundum heredem instituere, the second or substituted heir, if the first-named die or refuse the inheritance, id. Fam. 13, 61; so,

    heres,

    Hor. S. 2, 5, 48; Inscr. Orell. 3416:

    mensa,

    the second course, dessert, Cic. Att. 14, 6, 2; 14, 21, 4; Cels. 1, 2 fin.; Plin. 9, 35, 58, § 120; 19, 8, 53, § 167; Verg. G. 2, 101; Hor. S. 2, 2, 121:

    Germania,

    Lower Germany, Amm. 15, 8, 19.— Subst.: sĕcundae, ārum, f. (sc. membranae), the after-birth, secundines:

    partus,

    Cels. 7, 29 fin.:

    non magis pertinere quam secundas ad editum infantem,

    Sen. Ep. 92, 34; Col. 7, 7, 4; Plin. 27, 4, 13, § 30; 30, 14, 43, § 123:

    secundae partūs,

    id. 9, 13, 15, § 41; 20, 6, 23, § 51; 20, 11, 44, § 115.—
    2.
    Trop.
    a.
    Following, next, second in rank, value, etc.; with ad:

    quorum ordo proxime accedit, ut secundus sit ad regium principatum,

    Cic. Fin. 3, 16, 52.—With ab:

    potentiā secundus a rege,

    Hirt. B. Alex. 66;

    with which cf.: secundus a Romulo conditor urbis Romanae,

    Liv. 7, 1 fin.; and:

    Ajax, heros ab Achille secundus,

    Hor. S. 2, 3, 193:

    qui honos secundus a rege erat,

    Just. 18, 4, 5.— Absol.: nil majus generatur ipso (Jove), Nec viget quicquam simile aut secundum, Hor. C. 1, 12, 18:

    tu (Juppiter) secundo Caesare regnes,

    id. ib. 1, 12, 51; corresp. to maxime:

    maxime vellem...secundo autem loco, etc.,

    Cic. Phil. 8, 10, 31; cf.:

    me maxime consolatur spes, etc....facile secundo loco me consolatur recordatio, etc.,

    id. Fam. 1, 6, 1 sq.:

    cotes Creticae diu maximam laudem habuere, secundam Laconicae,

    Plin. 36, 22, 47, § 164.—With dat.:

    nulli Campanorum secundus vinctus ad mortem rapior,

    Liv. 23, 10, 7 Weissenb. ad loc.:

    regio spatio locorum nulli earum gentium secunda,

    Curt. 5, 10, 3; Vell. 2, 76, 1:

    secundus sibi, non par,

    Just. 11, 12, 14:

    secunda nobilitas Falerno agro,

    id. 14, 6, 8, § 62:

    bonitas amomo pallido,

    id. 12, 13, 28, § 48.—With abl., Hirt. B. Alex. 66; cf. supra.—
    b.
    With the prevailing idea of subjection or inferiority, secondary, subordinate, inferior; absol.:

    secundae sortis ingenium,

    only of the second grade, Sen. Ep. 52, 3:

    moneri velle ac posse secunda virtus est,

    id. Ben. 5, 25, 4; cf.:

    (servi) quasi secundum hominum genus sunt,

    Flor. 3, 20, 1:

    vivit siliquis et pane secundo (i. e. secundario),

    Hor. Ep. 2, 1, 123 (cf.:

    secundarius panis,

    Plin. 18, 10, 20, § 89; Suet. Aug. 76):

    tenue argentum venaeque secundae,

    Juv. 9, 31:

    haec fuit altera persona Thebis, sed tamen secunda ita, ut proxima esset Epaminondae,

    Nep. Pel. 4, 3. —With abl.:

    haud ulli veterum virtute secundus,

    inferior, Verg. A. 11, 441.—With inf.:

    nec vertere cuiquam Frena secundus Halys,

    Stat. Th. 2, 574.—Esp., in phrase partes secundae, second parts, inferior parts:

    in actoribus Graecis, ille qui est secundarum aut tertiarum partium,

    Cic. Div. in Caecil. 15, 48:

    ut credas partis mimum tractare secundas,

    Hor. Ep. 1, 18, 14.—With ab:

    hic erit a mensis fine secunda dies,

    the last day but one of the month, Ov. F. 1, 710. —As subst.: sĕcundae, ārum, f. (sc. partes), the second or inferior parts:

    Spinther secundarum tertiarum Pamphilus,

    Plin. 7, 12, 10, § 54; Inscr. Orell. 2644:

    Q. Arrius, qui fuit M. Crassi quasi secundarum,

    Cic. Brut. 69, 242; so,

    secundas sortiri,

    Sen. Ben. 2, 29, 3:

    ferre,

    Hor. S. 1, 9, 46:

    deferre alicui,

    Quint. 10, 1, 53:

    agere,

    Sen. Ira, 3, 8, 6.—
    B.
    (Acc. to sequor, II.)
    1.
    Prop., naut. t. t., of currents of water, etc., favorable, fair (as following the course of the vessel):

    secundo flumine ad Lutetiam iter facere coepit,

    i. e. down the stream, Caes. B. G. 7, 58; so,

    Tiberi,

    Liv. 5, 46:

    amni,

    Verg. G. 3, 447:

    fluvio,

    id. A. 7, 494:

    aqua,

    Liv. 21, 28; cf.:

    totā rate in secundam aquam labente,

    with the current, id. 21, 47:

    et ventum et aestum uno tempore nactus secundum,

    Caes. B. G. 4, 23 fin.; so,

    aestu,

    Liv. 23, 41:

    mari,

    id. 29, 7; and, poet.:

    (Neptunus) curru secundo,

    speeding along, Verg. A. 1, 156:

    secundo amne,

    Curt. 4, 7, 9:

    navigatio,

    Tac. A. 2, 8.—Esp., of winds:

    in portum vento secundo, velo passo pervenit,

    Plaut. Stich. 2, 2, 45; cf.:

    cum videam navem secundis ventis cursum tenentem suum,

    Cic. Planc. 39, 94; so,

    ventus,

    Caes. B. G. 4, 23 fin.; Hor. C. 2, 10, 23; id. Ep. 2, 1, 102; cf.

    aquilo,

    id. ib. 2, 2, 201.— Sup.:

    cum secundissimo vento cursum teneret,

    Cic. N. D. 3, 34, 83.—Of sails (trop.):

    des ingenio vela secunda meo,

    Ov. F. 3, 790.—
    2.
    Transf., with, according to any thing: austri anniversarii secundo sole flant, i. e. according to the course of the sun, Nigid. ap. Gell. 2, 22, 31: squama secunda (opp. adversa), as we say, with the grain, i. e. so as to offer no resistance to the hand when it is passed from the head to the tail, id. ap. Macr. S. 2, 12.—
    3.
    Trop., favorable, propitious, fortunate (opp. adversus); absol.:

    secundo populo aliquid facere,

    with the consent of the people, Cic. Tusc. 2, 1, 4; so,

    concio,

    id. Agr. 2, 37, 101; cf.:

    voluntas concionis,

    id. Att. 1, 19, 4:

    admurmurationes cuncti senatūs,

    id. Q. Fr. 2, 1, 3: rumor, Enn. ap. Non. 385, 17 (Ann. v. 260 Vahl.); Hor. Ep. 1, 10, 9:

    clamor,

    Verg. A. 5, 491:

    aures,

    Liv. 6, 40; 33, 46; 42, 28:

    praesentibus ac secundis diis,

    id. 7, 26; so,

    dis auspicibus et Junone secundā,

    Verg. A. 4, 45; and:

    secundo Marte ruat,

    id. ib. 10, 21:

    adi pede sacra secundo,

    id. ib. 8, 302;

    10, 255: auspicia,

    Cic. Div. 1, 15, 27; cf. avis, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 82 Vahl.); and in poet. hypallage:

    haruspex,

    Verg. A. 11, 739: scitus, secunda loquens in tempore, Enn. ap. Gell. 12, 4, 3 (Ann. v. 251 Vahl.): res (opp. adversae), Cic. Off. 1, 26, 90;

    so,

    id. Lael. 5, 17; 6, 22; id. Att. 4, 2, 1; Hor. S. 2, 8, 74; cf.

    fortunae (opp. adversae),

    Cic. Sull. 23, 66;

    and tempora (opp. adversi casus),

    Auct. Her. 4, 17, 24; so, res, Enn. ap. Fest. p. 257 Müll. (Ann. v. 357 Vahl.); Ter. Heaut. 2, 2, 1; Cic. N. D. 3, 36, 88 (with prosperitates); Verg. A. 10, 502; Hor. Ep. 1, 10, 30: fortunae, Cato ap. Fest. s. v. parsi, p. 242 Müll.; Plaut. Stich. 2, 1, 28:

    proelia,

    Caes. B. G. 3, 1:

    motus Galliae,

    successful, id. ib. 7, 59; and:

    belli exitus,

    Hor. C. 4, 14, 38:

    consilium,

    Caes. B. C. 3, 42:

    labores,

    Hor. C. 4, 4, 45.— Comp.:

    reliqua militia secundiore famā fuit,

    Suet. Caes. 2.— Sup.:

    secundissima proelia,

    Caes. B. G. 7, 62.— With dat.:

    secunda (sc. verba) irae,

    i. e. increasing, promoting it, Liv. 2, 38.— Comp.:

    secundiore equitum proelio nostris,

    Caes. B. G. 2, 9.— Sup.:

    tres leges secundissimas plebei, adversas nobilitati tulit,

    Liv. 8, 12: omnia secundissima nobis, adversissima illis accidisse videntur, Caes. ap. Cic. Att. 10, 8, B.—As subst.: sĕcunda, ōrum, n., favorable circumstances, good fortune:

    sperat infestis, metuit secundis Alteram sortem,

    Hor. C. 2, 10, 13:

    age, me in tuis secundis respice,

    Ter. And. 5, 6, 11:

    omnium secundorum adversorumque causes in deos vertere,

    Liv. 28, 11, 1:

    in secundis sapere et consulere,

    id. 30, 42, 16:

    nimius homo inter secunda,

    Tac. H. 2, 59; 1, 10; Curt. 4, 6, 31:

    nemo confidat nimium secundis,

    Sen. Thyest. 615:

    poscunt fidem secunda,

    id. Agam. 934:

    secunda non habent unquam modum,

    id. Oedip. 694.
    2.
    Sĕcundus, i, m.; Sĕcunda, ae, f. [1. secundus], a Roman proper name.
    I.
    C. Plinius Secundus, the writer on natural history.
    II.
    C. Plinius Caecilius Secundus, his nephew:

    OCTAVIA Q. F. SECVNDA,

    Inscr. Grut. 445, 2; cf. Varr. L. L. 9, § 60 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > secundae

  • 17 Secundus

    1.
    sĕcundus, a, um, adj. [sequor], following.
    A.
    (Acc. to sequor, I. B. 2.)
    1.
    Prop., the following in time or order, the next to the first, the second (cf.: alter, proximus); absol.: si te secundo lumine hic offendero, the next morning, Enn. ap. Cic. Att. 7, 26, 1: de tribus unum esset optandum...optimum est facere; secundum, nec facere nec pati;

    miserrimum digladiari semper, etc.,

    the next best, Cic. Rep. 3, 14, 23; cf.:

    id secundum erat de tribus,

    id. Or. 15, 50:

    aliquem obligare secundo sacramento, priore amisso, etc.,

    id. Off. 1, 11, 36; cf.:

    prioribus equitum partibus secundis additis,

    id. Rep. 2, 20, 36:

    Roma condita est secundo anno Olympiadis septimae,

    id. ib. 2, 10, 18:

    Olympias secunda et sexagesima,

    id. ib. 2, 15, 28:

    oriens incendium belli Punici secundi,

    id. ib. 1, 1, 1: aliquem secundum heredem instituere, the second or substituted heir, if the first-named die or refuse the inheritance, id. Fam. 13, 61; so,

    heres,

    Hor. S. 2, 5, 48; Inscr. Orell. 3416:

    mensa,

    the second course, dessert, Cic. Att. 14, 6, 2; 14, 21, 4; Cels. 1, 2 fin.; Plin. 9, 35, 58, § 120; 19, 8, 53, § 167; Verg. G. 2, 101; Hor. S. 2, 2, 121:

    Germania,

    Lower Germany, Amm. 15, 8, 19.— Subst.: sĕcundae, ārum, f. (sc. membranae), the after-birth, secundines:

    partus,

    Cels. 7, 29 fin.:

    non magis pertinere quam secundas ad editum infantem,

    Sen. Ep. 92, 34; Col. 7, 7, 4; Plin. 27, 4, 13, § 30; 30, 14, 43, § 123:

    secundae partūs,

    id. 9, 13, 15, § 41; 20, 6, 23, § 51; 20, 11, 44, § 115.—
    2.
    Trop.
    a.
    Following, next, second in rank, value, etc.; with ad:

    quorum ordo proxime accedit, ut secundus sit ad regium principatum,

    Cic. Fin. 3, 16, 52.—With ab:

    potentiā secundus a rege,

    Hirt. B. Alex. 66;

    with which cf.: secundus a Romulo conditor urbis Romanae,

    Liv. 7, 1 fin.; and:

    Ajax, heros ab Achille secundus,

    Hor. S. 2, 3, 193:

    qui honos secundus a rege erat,

    Just. 18, 4, 5.— Absol.: nil majus generatur ipso (Jove), Nec viget quicquam simile aut secundum, Hor. C. 1, 12, 18:

    tu (Juppiter) secundo Caesare regnes,

    id. ib. 1, 12, 51; corresp. to maxime:

    maxime vellem...secundo autem loco, etc.,

    Cic. Phil. 8, 10, 31; cf.:

    me maxime consolatur spes, etc....facile secundo loco me consolatur recordatio, etc.,

    id. Fam. 1, 6, 1 sq.:

    cotes Creticae diu maximam laudem habuere, secundam Laconicae,

    Plin. 36, 22, 47, § 164.—With dat.:

    nulli Campanorum secundus vinctus ad mortem rapior,

    Liv. 23, 10, 7 Weissenb. ad loc.:

    regio spatio locorum nulli earum gentium secunda,

    Curt. 5, 10, 3; Vell. 2, 76, 1:

    secundus sibi, non par,

    Just. 11, 12, 14:

    secunda nobilitas Falerno agro,

    id. 14, 6, 8, § 62:

    bonitas amomo pallido,

    id. 12, 13, 28, § 48.—With abl., Hirt. B. Alex. 66; cf. supra.—
    b.
    With the prevailing idea of subjection or inferiority, secondary, subordinate, inferior; absol.:

    secundae sortis ingenium,

    only of the second grade, Sen. Ep. 52, 3:

    moneri velle ac posse secunda virtus est,

    id. Ben. 5, 25, 4; cf.:

    (servi) quasi secundum hominum genus sunt,

    Flor. 3, 20, 1:

    vivit siliquis et pane secundo (i. e. secundario),

    Hor. Ep. 2, 1, 123 (cf.:

    secundarius panis,

    Plin. 18, 10, 20, § 89; Suet. Aug. 76):

    tenue argentum venaeque secundae,

    Juv. 9, 31:

    haec fuit altera persona Thebis, sed tamen secunda ita, ut proxima esset Epaminondae,

    Nep. Pel. 4, 3. —With abl.:

    haud ulli veterum virtute secundus,

    inferior, Verg. A. 11, 441.—With inf.:

    nec vertere cuiquam Frena secundus Halys,

    Stat. Th. 2, 574.—Esp., in phrase partes secundae, second parts, inferior parts:

    in actoribus Graecis, ille qui est secundarum aut tertiarum partium,

    Cic. Div. in Caecil. 15, 48:

    ut credas partis mimum tractare secundas,

    Hor. Ep. 1, 18, 14.—With ab:

    hic erit a mensis fine secunda dies,

    the last day but one of the month, Ov. F. 1, 710. —As subst.: sĕcundae, ārum, f. (sc. partes), the second or inferior parts:

    Spinther secundarum tertiarum Pamphilus,

    Plin. 7, 12, 10, § 54; Inscr. Orell. 2644:

    Q. Arrius, qui fuit M. Crassi quasi secundarum,

    Cic. Brut. 69, 242; so,

    secundas sortiri,

    Sen. Ben. 2, 29, 3:

    ferre,

    Hor. S. 1, 9, 46:

    deferre alicui,

    Quint. 10, 1, 53:

    agere,

    Sen. Ira, 3, 8, 6.—
    B.
    (Acc. to sequor, II.)
    1.
    Prop., naut. t. t., of currents of water, etc., favorable, fair (as following the course of the vessel):

    secundo flumine ad Lutetiam iter facere coepit,

    i. e. down the stream, Caes. B. G. 7, 58; so,

    Tiberi,

    Liv. 5, 46:

    amni,

    Verg. G. 3, 447:

    fluvio,

    id. A. 7, 494:

    aqua,

    Liv. 21, 28; cf.:

    totā rate in secundam aquam labente,

    with the current, id. 21, 47:

    et ventum et aestum uno tempore nactus secundum,

    Caes. B. G. 4, 23 fin.; so,

    aestu,

    Liv. 23, 41:

    mari,

    id. 29, 7; and, poet.:

    (Neptunus) curru secundo,

    speeding along, Verg. A. 1, 156:

    secundo amne,

    Curt. 4, 7, 9:

    navigatio,

    Tac. A. 2, 8.—Esp., of winds:

    in portum vento secundo, velo passo pervenit,

    Plaut. Stich. 2, 2, 45; cf.:

    cum videam navem secundis ventis cursum tenentem suum,

    Cic. Planc. 39, 94; so,

    ventus,

    Caes. B. G. 4, 23 fin.; Hor. C. 2, 10, 23; id. Ep. 2, 1, 102; cf.

    aquilo,

    id. ib. 2, 2, 201.— Sup.:

    cum secundissimo vento cursum teneret,

    Cic. N. D. 3, 34, 83.—Of sails (trop.):

    des ingenio vela secunda meo,

    Ov. F. 3, 790.—
    2.
    Transf., with, according to any thing: austri anniversarii secundo sole flant, i. e. according to the course of the sun, Nigid. ap. Gell. 2, 22, 31: squama secunda (opp. adversa), as we say, with the grain, i. e. so as to offer no resistance to the hand when it is passed from the head to the tail, id. ap. Macr. S. 2, 12.—
    3.
    Trop., favorable, propitious, fortunate (opp. adversus); absol.:

    secundo populo aliquid facere,

    with the consent of the people, Cic. Tusc. 2, 1, 4; so,

    concio,

    id. Agr. 2, 37, 101; cf.:

    voluntas concionis,

    id. Att. 1, 19, 4:

    admurmurationes cuncti senatūs,

    id. Q. Fr. 2, 1, 3: rumor, Enn. ap. Non. 385, 17 (Ann. v. 260 Vahl.); Hor. Ep. 1, 10, 9:

    clamor,

    Verg. A. 5, 491:

    aures,

    Liv. 6, 40; 33, 46; 42, 28:

    praesentibus ac secundis diis,

    id. 7, 26; so,

    dis auspicibus et Junone secundā,

    Verg. A. 4, 45; and:

    secundo Marte ruat,

    id. ib. 10, 21:

    adi pede sacra secundo,

    id. ib. 8, 302;

    10, 255: auspicia,

    Cic. Div. 1, 15, 27; cf. avis, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 82 Vahl.); and in poet. hypallage:

    haruspex,

    Verg. A. 11, 739: scitus, secunda loquens in tempore, Enn. ap. Gell. 12, 4, 3 (Ann. v. 251 Vahl.): res (opp. adversae), Cic. Off. 1, 26, 90;

    so,

    id. Lael. 5, 17; 6, 22; id. Att. 4, 2, 1; Hor. S. 2, 8, 74; cf.

    fortunae (opp. adversae),

    Cic. Sull. 23, 66;

    and tempora (opp. adversi casus),

    Auct. Her. 4, 17, 24; so, res, Enn. ap. Fest. p. 257 Müll. (Ann. v. 357 Vahl.); Ter. Heaut. 2, 2, 1; Cic. N. D. 3, 36, 88 (with prosperitates); Verg. A. 10, 502; Hor. Ep. 1, 10, 30: fortunae, Cato ap. Fest. s. v. parsi, p. 242 Müll.; Plaut. Stich. 2, 1, 28:

    proelia,

    Caes. B. G. 3, 1:

    motus Galliae,

    successful, id. ib. 7, 59; and:

    belli exitus,

    Hor. C. 4, 14, 38:

    consilium,

    Caes. B. C. 3, 42:

    labores,

    Hor. C. 4, 4, 45.— Comp.:

    reliqua militia secundiore famā fuit,

    Suet. Caes. 2.— Sup.:

    secundissima proelia,

    Caes. B. G. 7, 62.— With dat.:

    secunda (sc. verba) irae,

    i. e. increasing, promoting it, Liv. 2, 38.— Comp.:

    secundiore equitum proelio nostris,

    Caes. B. G. 2, 9.— Sup.:

    tres leges secundissimas plebei, adversas nobilitati tulit,

    Liv. 8, 12: omnia secundissima nobis, adversissima illis accidisse videntur, Caes. ap. Cic. Att. 10, 8, B.—As subst.: sĕcunda, ōrum, n., favorable circumstances, good fortune:

    sperat infestis, metuit secundis Alteram sortem,

    Hor. C. 2, 10, 13:

    age, me in tuis secundis respice,

    Ter. And. 5, 6, 11:

    omnium secundorum adversorumque causes in deos vertere,

    Liv. 28, 11, 1:

    in secundis sapere et consulere,

    id. 30, 42, 16:

    nimius homo inter secunda,

    Tac. H. 2, 59; 1, 10; Curt. 4, 6, 31:

    nemo confidat nimium secundis,

    Sen. Thyest. 615:

    poscunt fidem secunda,

    id. Agam. 934:

    secunda non habent unquam modum,

    id. Oedip. 694.
    2.
    Sĕcundus, i, m.; Sĕcunda, ae, f. [1. secundus], a Roman proper name.
    I.
    C. Plinius Secundus, the writer on natural history.
    II.
    C. Plinius Caecilius Secundus, his nephew:

    OCTAVIA Q. F. SECVNDA,

    Inscr. Grut. 445, 2; cf. Varr. L. L. 9, § 60 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > Secundus

  • 18 secundus

    1.
    sĕcundus, a, um, adj. [sequor], following.
    A.
    (Acc. to sequor, I. B. 2.)
    1.
    Prop., the following in time or order, the next to the first, the second (cf.: alter, proximus); absol.: si te secundo lumine hic offendero, the next morning, Enn. ap. Cic. Att. 7, 26, 1: de tribus unum esset optandum...optimum est facere; secundum, nec facere nec pati;

    miserrimum digladiari semper, etc.,

    the next best, Cic. Rep. 3, 14, 23; cf.:

    id secundum erat de tribus,

    id. Or. 15, 50:

    aliquem obligare secundo sacramento, priore amisso, etc.,

    id. Off. 1, 11, 36; cf.:

    prioribus equitum partibus secundis additis,

    id. Rep. 2, 20, 36:

    Roma condita est secundo anno Olympiadis septimae,

    id. ib. 2, 10, 18:

    Olympias secunda et sexagesima,

    id. ib. 2, 15, 28:

    oriens incendium belli Punici secundi,

    id. ib. 1, 1, 1: aliquem secundum heredem instituere, the second or substituted heir, if the first-named die or refuse the inheritance, id. Fam. 13, 61; so,

    heres,

    Hor. S. 2, 5, 48; Inscr. Orell. 3416:

    mensa,

    the second course, dessert, Cic. Att. 14, 6, 2; 14, 21, 4; Cels. 1, 2 fin.; Plin. 9, 35, 58, § 120; 19, 8, 53, § 167; Verg. G. 2, 101; Hor. S. 2, 2, 121:

    Germania,

    Lower Germany, Amm. 15, 8, 19.— Subst.: sĕcundae, ārum, f. (sc. membranae), the after-birth, secundines:

    partus,

    Cels. 7, 29 fin.:

    non magis pertinere quam secundas ad editum infantem,

    Sen. Ep. 92, 34; Col. 7, 7, 4; Plin. 27, 4, 13, § 30; 30, 14, 43, § 123:

    secundae partūs,

    id. 9, 13, 15, § 41; 20, 6, 23, § 51; 20, 11, 44, § 115.—
    2.
    Trop.
    a.
    Following, next, second in rank, value, etc.; with ad:

    quorum ordo proxime accedit, ut secundus sit ad regium principatum,

    Cic. Fin. 3, 16, 52.—With ab:

    potentiā secundus a rege,

    Hirt. B. Alex. 66;

    with which cf.: secundus a Romulo conditor urbis Romanae,

    Liv. 7, 1 fin.; and:

    Ajax, heros ab Achille secundus,

    Hor. S. 2, 3, 193:

    qui honos secundus a rege erat,

    Just. 18, 4, 5.— Absol.: nil majus generatur ipso (Jove), Nec viget quicquam simile aut secundum, Hor. C. 1, 12, 18:

    tu (Juppiter) secundo Caesare regnes,

    id. ib. 1, 12, 51; corresp. to maxime:

    maxime vellem...secundo autem loco, etc.,

    Cic. Phil. 8, 10, 31; cf.:

    me maxime consolatur spes, etc....facile secundo loco me consolatur recordatio, etc.,

    id. Fam. 1, 6, 1 sq.:

    cotes Creticae diu maximam laudem habuere, secundam Laconicae,

    Plin. 36, 22, 47, § 164.—With dat.:

    nulli Campanorum secundus vinctus ad mortem rapior,

    Liv. 23, 10, 7 Weissenb. ad loc.:

    regio spatio locorum nulli earum gentium secunda,

    Curt. 5, 10, 3; Vell. 2, 76, 1:

    secundus sibi, non par,

    Just. 11, 12, 14:

    secunda nobilitas Falerno agro,

    id. 14, 6, 8, § 62:

    bonitas amomo pallido,

    id. 12, 13, 28, § 48.—With abl., Hirt. B. Alex. 66; cf. supra.—
    b.
    With the prevailing idea of subjection or inferiority, secondary, subordinate, inferior; absol.:

    secundae sortis ingenium,

    only of the second grade, Sen. Ep. 52, 3:

    moneri velle ac posse secunda virtus est,

    id. Ben. 5, 25, 4; cf.:

    (servi) quasi secundum hominum genus sunt,

    Flor. 3, 20, 1:

    vivit siliquis et pane secundo (i. e. secundario),

    Hor. Ep. 2, 1, 123 (cf.:

    secundarius panis,

    Plin. 18, 10, 20, § 89; Suet. Aug. 76):

    tenue argentum venaeque secundae,

    Juv. 9, 31:

    haec fuit altera persona Thebis, sed tamen secunda ita, ut proxima esset Epaminondae,

    Nep. Pel. 4, 3. —With abl.:

    haud ulli veterum virtute secundus,

    inferior, Verg. A. 11, 441.—With inf.:

    nec vertere cuiquam Frena secundus Halys,

    Stat. Th. 2, 574.—Esp., in phrase partes secundae, second parts, inferior parts:

    in actoribus Graecis, ille qui est secundarum aut tertiarum partium,

    Cic. Div. in Caecil. 15, 48:

    ut credas partis mimum tractare secundas,

    Hor. Ep. 1, 18, 14.—With ab:

    hic erit a mensis fine secunda dies,

    the last day but one of the month, Ov. F. 1, 710. —As subst.: sĕcundae, ārum, f. (sc. partes), the second or inferior parts:

    Spinther secundarum tertiarum Pamphilus,

    Plin. 7, 12, 10, § 54; Inscr. Orell. 2644:

    Q. Arrius, qui fuit M. Crassi quasi secundarum,

    Cic. Brut. 69, 242; so,

    secundas sortiri,

    Sen. Ben. 2, 29, 3:

    ferre,

    Hor. S. 1, 9, 46:

    deferre alicui,

    Quint. 10, 1, 53:

    agere,

    Sen. Ira, 3, 8, 6.—
    B.
    (Acc. to sequor, II.)
    1.
    Prop., naut. t. t., of currents of water, etc., favorable, fair (as following the course of the vessel):

    secundo flumine ad Lutetiam iter facere coepit,

    i. e. down the stream, Caes. B. G. 7, 58; so,

    Tiberi,

    Liv. 5, 46:

    amni,

    Verg. G. 3, 447:

    fluvio,

    id. A. 7, 494:

    aqua,

    Liv. 21, 28; cf.:

    totā rate in secundam aquam labente,

    with the current, id. 21, 47:

    et ventum et aestum uno tempore nactus secundum,

    Caes. B. G. 4, 23 fin.; so,

    aestu,

    Liv. 23, 41:

    mari,

    id. 29, 7; and, poet.:

    (Neptunus) curru secundo,

    speeding along, Verg. A. 1, 156:

    secundo amne,

    Curt. 4, 7, 9:

    navigatio,

    Tac. A. 2, 8.—Esp., of winds:

    in portum vento secundo, velo passo pervenit,

    Plaut. Stich. 2, 2, 45; cf.:

    cum videam navem secundis ventis cursum tenentem suum,

    Cic. Planc. 39, 94; so,

    ventus,

    Caes. B. G. 4, 23 fin.; Hor. C. 2, 10, 23; id. Ep. 2, 1, 102; cf.

    aquilo,

    id. ib. 2, 2, 201.— Sup.:

    cum secundissimo vento cursum teneret,

    Cic. N. D. 3, 34, 83.—Of sails (trop.):

    des ingenio vela secunda meo,

    Ov. F. 3, 790.—
    2.
    Transf., with, according to any thing: austri anniversarii secundo sole flant, i. e. according to the course of the sun, Nigid. ap. Gell. 2, 22, 31: squama secunda (opp. adversa), as we say, with the grain, i. e. so as to offer no resistance to the hand when it is passed from the head to the tail, id. ap. Macr. S. 2, 12.—
    3.
    Trop., favorable, propitious, fortunate (opp. adversus); absol.:

    secundo populo aliquid facere,

    with the consent of the people, Cic. Tusc. 2, 1, 4; so,

    concio,

    id. Agr. 2, 37, 101; cf.:

    voluntas concionis,

    id. Att. 1, 19, 4:

    admurmurationes cuncti senatūs,

    id. Q. Fr. 2, 1, 3: rumor, Enn. ap. Non. 385, 17 (Ann. v. 260 Vahl.); Hor. Ep. 1, 10, 9:

    clamor,

    Verg. A. 5, 491:

    aures,

    Liv. 6, 40; 33, 46; 42, 28:

    praesentibus ac secundis diis,

    id. 7, 26; so,

    dis auspicibus et Junone secundā,

    Verg. A. 4, 45; and:

    secundo Marte ruat,

    id. ib. 10, 21:

    adi pede sacra secundo,

    id. ib. 8, 302;

    10, 255: auspicia,

    Cic. Div. 1, 15, 27; cf. avis, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 82 Vahl.); and in poet. hypallage:

    haruspex,

    Verg. A. 11, 739: scitus, secunda loquens in tempore, Enn. ap. Gell. 12, 4, 3 (Ann. v. 251 Vahl.): res (opp. adversae), Cic. Off. 1, 26, 90;

    so,

    id. Lael. 5, 17; 6, 22; id. Att. 4, 2, 1; Hor. S. 2, 8, 74; cf.

    fortunae (opp. adversae),

    Cic. Sull. 23, 66;

    and tempora (opp. adversi casus),

    Auct. Her. 4, 17, 24; so, res, Enn. ap. Fest. p. 257 Müll. (Ann. v. 357 Vahl.); Ter. Heaut. 2, 2, 1; Cic. N. D. 3, 36, 88 (with prosperitates); Verg. A. 10, 502; Hor. Ep. 1, 10, 30: fortunae, Cato ap. Fest. s. v. parsi, p. 242 Müll.; Plaut. Stich. 2, 1, 28:

    proelia,

    Caes. B. G. 3, 1:

    motus Galliae,

    successful, id. ib. 7, 59; and:

    belli exitus,

    Hor. C. 4, 14, 38:

    consilium,

    Caes. B. C. 3, 42:

    labores,

    Hor. C. 4, 4, 45.— Comp.:

    reliqua militia secundiore famā fuit,

    Suet. Caes. 2.— Sup.:

    secundissima proelia,

    Caes. B. G. 7, 62.— With dat.:

    secunda (sc. verba) irae,

    i. e. increasing, promoting it, Liv. 2, 38.— Comp.:

    secundiore equitum proelio nostris,

    Caes. B. G. 2, 9.— Sup.:

    tres leges secundissimas plebei, adversas nobilitati tulit,

    Liv. 8, 12: omnia secundissima nobis, adversissima illis accidisse videntur, Caes. ap. Cic. Att. 10, 8, B.—As subst.: sĕcunda, ōrum, n., favorable circumstances, good fortune:

    sperat infestis, metuit secundis Alteram sortem,

    Hor. C. 2, 10, 13:

    age, me in tuis secundis respice,

    Ter. And. 5, 6, 11:

    omnium secundorum adversorumque causes in deos vertere,

    Liv. 28, 11, 1:

    in secundis sapere et consulere,

    id. 30, 42, 16:

    nimius homo inter secunda,

    Tac. H. 2, 59; 1, 10; Curt. 4, 6, 31:

    nemo confidat nimium secundis,

    Sen. Thyest. 615:

    poscunt fidem secunda,

    id. Agam. 934:

    secunda non habent unquam modum,

    id. Oedip. 694.
    2.
    Sĕcundus, i, m.; Sĕcunda, ae, f. [1. secundus], a Roman proper name.
    I.
    C. Plinius Secundus, the writer on natural history.
    II.
    C. Plinius Caecilius Secundus, his nephew:

    OCTAVIA Q. F. SECVNDA,

    Inscr. Grut. 445, 2; cf. Varr. L. L. 9, § 60 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > secundus

  • 19 secundus

    secundus, a, um (sequor), folgend, I) im allg., der Zeit u. Reihe nach: 1) der Zeit nach: lumine secundo, am folgenden Tage, d.i. morgen, Enn. fr.: mensa, der Nachtisch (Äpfel, Birnen usw.), Cic. u. Nep. – 2) der Reihe nach, auf den ersten folgend, zweit, a) eig.: liber, volumen, Varro LL.: Pannonia, Eutr.: qui secundus ab Romulo numeretur, Liv.: haec erit a mensis fine secunda dies, das wird der vorletzte Tag des M. sein, Ov.: id secundum erat de tribus, Cic.: heres, ein substituierter Erbe, der erbt, wenn der erste Erbe stirbt od. die Erbschaft ausschlägt, der Beierbe, Aftererbe, Cic.: partes secundae, die zweite Rolle (eig. u. bildl.), Cic.; u. so subst. bl. secundae, Plin.: dah. fuit M. Crassi quasi secundarum, spielte gleichsam die zweite Rolle (Violine) nach Krassus, folgte auf ihn, Cic.: secundas alci deferre, den zweiten Platz anweisen, auf die zweite Stufe stellen, Quint.: secundas agere, Sen., od. partes secundas tractare, Hor., nachgeben, beipflichten, ja sagen. – subst., α) secunda, ae, f. (sc. hora), αα) die zweite Stunde, ad secundam, Hor. sat. 2, 6, 34. – ββ) die Nachgeburt, s. im folg. – β) secundae, ārum, f., αα) die zweite Rolle, s. vorher. – ββ) die Nachgeburt, mit u. ohne Genet. partus, Cels., Colum. u. Plin.: dass. auch Sing. secunda, Sex. Placit. de medic. 16, 49 (wo caprae secunda neben mulierum secundae). – b) bildl.: α) dem Range nach der (die, das) folgende, nächste, zweite, secundus a rege, Auct. b. Alex.: secundus ad principatum, Cic.: altera persona, sed tamen secunda ita, ut proxima esset Epaminondae, Nep.: nil generatur simile aut secundum, Hor.: tenere locum virtute secundum, Verg.: horum vel secundi vel etiam infra secundos, die in zweiter Reihe auf sie folgen, ja die noch tiefer stehen, als die letzteren, Cic. – β) dem Gehalte od. Werte nach geringer, schlechter, nachstehend, panis, Hor.: v. Pers., nulli Campanorum secundus, Liv.: haud ulli veterum virtute secundus, Verg. – II) insbes., leicht-, freiwillig folgend (Ggstz. adversus), 1) eig.: a) v. Pers., dum ridetur fictis rerum Balatrone secundo, während B. gern (redlich) mitmacht, Hor. sat. 2, 8, 83. – b) v. Wasser, Wind u. Segeln: α) vom Wasser, stromabwärts, secundo flumine, Caes.: secundo Tiberi defertur, Liv.: secundā aquā (Ggstz. adversā aquā), Liv. – β) v. Winde, folgend, begleitend, begünstigend, navem secundis ventis cursum tenentem, Cic.: vento secundissimo, glücklich, günstig, Cic.: quid secundis flatibus, quid adversis ratio poscat, Quint.: verb. classis vento fluctuque secundo lapsa, Lucan. – γ) v. den vom Winde günstig geschwellten Segeln, secunda vela dato, Ov.: bildl., des ingenio vela secunda meo, Ov. – c) v. a. Ggstdn.: (Neptunus) flectit equos curruque (Dat.) volans dat lora secundo, Verg.: Austri anniversarii secundo sole flant, nach dem Laufe der Sonne, Nigid. fr.: cur alii pisces squamā secundā (abwärts gerichtete), acipenser adversā (aufwärts gerichtete) sit, Nigid. fr. – 2) übtr.: a) begünstigend, günstig, Beifall gebend, voluntas contionis, Cic.: exitus belli, Hor.: haruspex, heilverkündender Seher, Verg.: vires, den Erfolg begünstigende, den Erfolg herbeiführende, Verg.: secundo populo, unter dem Beifall des V., Cic.: secundo clamore, unter freudigem Geschrei, Verg.: rumore secundo, mit freudigem (lautem) Beifall, Hor. u. Verg.: secundis dis, von den G. begünstigt, Verg.: secundo Marte, im Glücke des Kampfes, Verg.: secundis auribus accipi, Liv.: secundior fama, Suet.: verba secunda irae (Dat.), den Zorn begünstigend, Liv.: leges secundissimae plebi, begünstigend, angenehm, Liv.: verba secunda loqui alci, recht geben, beipflichten, nach dem Munde reden, Ov. – b) glücklich, nach Wunsch gehend (Ggstz. adversus), proelium, Caes.: secundius proelium equitum nostris, Caes.: secundissimum proelium, Caes.: auspicia, Cic.: casus (Plur.), Nep.: res secundae, glückliche Umstände, Glück, Cic.: secundissimae res, Cic.: secunda navigatio, Tac.: fortuna, Nep., u. Plur. fortunae, Cic., Glück: omnia enim secundissima nobis, adversissima illis accĭdisse videntur, Caes. in Cic. ep. – subst., secundum, ī, n., etwas Glückliches, Glück, si quid secundi evenisset, Nep.: Plur. secunda (Ggstz. adversa), glückliche Umstände, Glück, glückliche Erfolge, Ter., Sall. fr., Hor. u. Curt.: vir secundis adversisque iuxta famosus, Tac.: iam nunc secunda mihi facis, nun zeigst du endlich dich gefügiger, Plaut. asin. 496.

    lateinisch-deutsches > secundus

  • 20 secundus

    secundus, a, um (sequor), folgend, I) im allg., der Zeit u. Reihe nach: 1) der Zeit nach: lumine secundo, am folgenden Tage, d.i. morgen, Enn. fr.: mensa, der Nachtisch (Äpfel, Birnen usw.), Cic. u. Nep. – 2) der Reihe nach, auf den ersten folgend, zweit, a) eig.: liber, volumen, Varro LL.: Pannonia, Eutr.: qui secundus ab Romulo numeretur, Liv.: haec erit a mensis fine secunda dies, das wird der vorletzte Tag des M. sein, Ov.: id secundum erat de tribus, Cic.: heres, ein substituierter Erbe, der erbt, wenn der erste Erbe stirbt od. die Erbschaft ausschlägt, der Beierbe, Aftererbe, Cic.: partes secundae, die zweite Rolle (eig. u. bildl.), Cic.; u. so subst. bl. secundae, Plin.: dah. fuit M. Crassi quasi secundarum, spielte gleichsam die zweite Rolle (Violine) nach Krassus, folgte auf ihn, Cic.: secundas alci deferre, den zweiten Platz anweisen, auf die zweite Stufe stellen, Quint.: secundas agere, Sen., od. partes secundas tractare, Hor., nachgeben, beipflichten, ja sagen. – subst., α) secunda, ae, f. (sc. hora), αα) die zweite Stunde, ad secundam, Hor. sat. 2, 6, 34. – ββ) die Nachgeburt, s. im folg. – β) secundae, ārum, f., αα) die zweite Rolle, s. vorher. – ββ) die Nachgeburt, mit u. ohne Genet. partus, Cels., Colum. u. Plin.: dass. auch Sing. secunda, Sex. Placit. de medic. 16, 49 (wo caprae secunda neben mulierum secundae). – b) bildl.: α) dem
    ————
    Range nach der (die, das) folgende, nächste, zweite, secundus a rege, Auct. b. Alex.: secundus ad principatum, Cic.: altera persona, sed tamen secunda ita, ut proxima esset Epaminondae, Nep.: nil generatur simile aut secundum, Hor.: tenere locum virtute secundum, Verg.: horum vel secundi vel etiam infra secundos, die in zweiter Reihe auf sie folgen, ja die noch tiefer stehen, als die letzteren, Cic. – β) dem Gehalte od. Werte nach geringer, schlechter, nachstehend, panis, Hor.: v. Pers., nulli Campanorum secundus, Liv.: haud ulli veterum virtute secundus, Verg. – II) insbes., leicht-, freiwillig folgend (Ggstz. adversus), 1) eig.: a) v. Pers., dum ridetur fictis rerum Balatrone secundo, während B. gern (redlich) mitmacht, Hor. sat. 2, 8, 83. – b) v. Wasser, Wind u. Segeln: α) vom Wasser, stromabwärts, secundo flumine, Caes.: secundo Tiberi defertur, Liv.: secundā aquā (Ggstz. adversā aquā), Liv. – β) v. Winde, folgend, begleitend, begünstigend, navem secundis ventis cursum tenentem, Cic.: vento secundissimo, glücklich, günstig, Cic.: quid secundis flatibus, quid adversis ratio poscat, Quint.: verb. classis vento fluctuque secundo lapsa, Lucan. – γ) v. den vom Winde günstig geschwellten Segeln, secunda vela dato, Ov.: bildl., des ingenio vela secunda meo, Ov. – c) v. a. Ggstdn.: (Neptunus) flectit equos curruque (Dat.) volans dat lora secundo, Verg.: Austri anniversarii se-
    ————
    cundo sole flant, nach dem Laufe der Sonne, Nigid. fr.: cur alii pisces squamā secundā (abwärts gerichtete), acipenser adversā (aufwärts gerichtete) sit, Nigid. fr. – 2) übtr.: a) begünstigend, günstig, Beifall gebend, voluntas contionis, Cic.: exitus belli, Hor.: haruspex, heilverkündender Seher, Verg.: vires, den Erfolg begünstigende, den Erfolg herbeiführende, Verg.: secundo populo, unter dem Beifall des V., Cic.: secundo clamore, unter freudigem Geschrei, Verg.: rumore secundo, mit freudigem (lautem) Beifall, Hor. u. Verg.: secundis dis, von den G. begünstigt, Verg.: secundo Marte, im Glücke des Kampfes, Verg.: secundis auribus accipi, Liv.: secundior fama, Suet.: verba secunda irae (Dat.), den Zorn begünstigend, Liv.: leges secundissimae plebi, begünstigend, angenehm, Liv.: verba secunda loqui alci, recht geben, beipflichten, nach dem Munde reden, Ov. – b) glücklich, nach Wunsch gehend (Ggstz. adversus), proelium, Caes.: secundius proelium equitum nostris, Caes.: secundissimum proelium, Caes.: auspicia, Cic.: casus (Plur.), Nep.: res secundae, glückliche Umstände, Glück, Cic.: secundissimae res, Cic.: secunda navigatio, Tac.: fortuna, Nep., u. Plur. fortunae, Cic., Glück: omnia enim secundissima nobis, adversissima illis accĭdisse videntur, Caes. in Cic. ep. – subst., secundum, ī, n., etwas Glückliches, Glück, si quid secundi evenisset, Nep.:
    ————
    Plur. secunda (Ggstz. adversa), glückliche Umstände, Glück, glückliche Erfolge, Ter., Sall. fr., Hor. u. Curt.: vir secundis adversisque iuxta famosus, Tac.: iam nunc secunda mihi facis, nun zeigst du endlich dich gefügiger, Plaut. asin. 496.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > secundus

См. также в других словарях:

  • Mensa — (lat.), 1) Tisch, s.d. M. curialis, der nach des Königs T. Tatius Verordnung zu Rom in jeder Curie der Juno zu Ehren aufgestellt u. darauf zu gewissen Zeiten geopfert wurde. M. delphĭca, Tisch, worauf Trinkgeschirre aufgesetzt wurden; 2) Gericht …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Mensa secunda — Stillleben mit Früchtekorb und Vasen (Pompeji, um 70 n. Chr.) Das Römische Reich umfasst eine Epoche vom 6. Jahrhundert v. Chr. bis zum 5. Jahrhundert n. Chr. und damit mehr als 1000 Jahre; zählt man das Oströmische Reich mit hinzu, kommt man… …   Deutsch Wikipedia

  • MENSAE Secundae dicebantur — cum apponerentur Bellaria, Graec. πέμματα seu τραγήματα, quô vocabulô, omne genus secundae Mensae lignificabatur, puta: Nuces, pyra, poma, ficus, oleae, uvae et alia, de quibus multa habet Macrob. Saturnal. l. 3. c. 18. 19. et 20. ac Varro apud A …   Hofmann J. Lexicon universale

  • CEREA Coena — apud Lamprid. in Heliogabalo, c. 25. Parasitis in secunda mensa saepe cercam cenam, saepe eburneam, aliquando fictilem, nonnumquam vel marmoreum vel lapideam exhibuit: ita ut omnia illis exhiberentur videnda de diversa materia quae ipse cenabat,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • desserte — de table, Bellaria, Epidipnidae, Secunda mensa. La desserte, ou le dessert estoit desja sur table, Secunda iam mensa apposita. B. Tu me fais mourir sans aucune desserte, Nullo meo merito, id est sans l avoir desservi …   Thresor de la langue françoyse

  • Cuisine De La Rome Antique — Lorsque nous parlons aujourd’hui de la nourriture des Romains de l’Antiquité, nous pensons surtout à des mets exotiques. Pourtant, la plupart des Romains se contentaient d’une nourriture simple: ils mangeaient peu, des mets assez grossiers, et la …   Wikipédia en Français

  • Cuisine de la Rome antique — vase de Pompéi. La cuisine de la Rome antique a très fortement évolué au cours des siècles. La nourriture des Romains de l’Antiquité, ne fut dépendante des mets exotiques que sous l Empire. La plupart des Romains, sous la République, se… …   Wikipédia en Français

  • Cuisine de la rome antique — Lorsque nous parlons aujourd’hui de la nourriture des Romains de l’Antiquité, nous pensons surtout à des mets exotiques. Pourtant, la plupart des Romains se contentaient d’une nourriture simple: ils mangeaient peu, des mets assez grossiers, et la …   Wikipédia en Français

  • Cuisine romaine — Cuisine de la Rome antique Lorsque nous parlons aujourd’hui de la nourriture des Romains de l’Antiquité, nous pensons surtout à des mets exotiques. Pourtant, la plupart des Romains se contentaient d’une nourriture simple: ils mangeaient peu, des… …   Wikipédia en Français

  • Culture of ancient Rome — Julius Caesar, from the bust in the British Museum, in Cassell s History of England (1902). Ancient Roman culture existed throughout the almost 1200 year history of the …   Wikipedia

  • ACETARIA — dicta sunt olera, quae cruda ex aceto et sale edebantur, Graece τρώξιμα: ut et, quae acetô et sale condiebantur; cuiusmodi condimenta ὀξύπορα Graecis. Haec male confundit cum Frigidis Mensis Veterum Hieron. Mercurialis; hôc enim nomine… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»